پیشینه و مبانی نظری مفهوم شناخت درمانی، کاربرد و کارایی آن در پژوهش‌های روان درمانی

مفهوم شناخت درمانی ، کاربرد و کارایی آن در پژوهش‌های روان درمانی رویکرد شناختی کلمه شناخت در لغت به معنی عمل یا فرایند دانستن است . رویکرد شناختی به شخصیت ، بر نحوهای که افراد از محیط و خودشان آگاه میشوند ، نحوهای که درک نموده و ارزیابی میکنند ، یاد میگیرند و مسایل را حل میکنند ، تمرکز دارد . این واقعاً یک رویکرد روانشناختی به شخصیت است ؛ زیرا منحصراً روی فعالیت‌های ذهنی هشیار تمرکز دارد . این تمرکز روی ذهن ، مفاهیمی را که سایر نظریهپردازان به آنها پرداخته‌اند ، نادیده نمیگیرد . برای مثال ، در رویکرد شناختی ، نیازها ، سایق‌ها یا هیجانات را جنبههایی از شخصیت میدانند که تحت کنترل فرایندهای شناختی قرار دارند ( شولتز ، شولتز ، سیدنی‌الن 1386 ، 396 ). آرنولد ( 1960 ) به نقش مهم شناخت در عواطف توجه کرد و احساس را فرآیندی دانست که با درک اشیاء و حوادث و ارزیابی آنها شروع می‌شود . انسان درباره خوب یا بد بودن حوادث تصمیم می‌گیرد . اگر حوادث را سودمند بداند واکنش مثبت و در غیر این صورت واکنش منفی نشان می‌دهد . هرچه به سود انسان باشد باعث خوشحالی و رضایت خاطر او می‌شود و هرچه به زیان او باشد باعث اندوه ، خشم و اضطراب او می‌گردد . تجربیات بالینی تأثیر عوامل شناختی را بر عواطف آدمی نشان می‌دهد ( آرنولد ، ترجمه قراچه داغی 1379 ، 67 ). 2 - 2 - 2 - مفاهیم عمده نظریه‌های شناختی مفاهیم عمده نظریه‌های شناختی عبارتند از : ادراکات ذهنی شخص از رویدادها ، تفسیرها و استنادهای مربوط به رفتارها ، الگوهای فکری ، بیانات شخصی و راهبردهای شناختی ، حال با توجه به آنچه گفته شد در شناخت درمانی توجه زیادی به جزئیات و نقش تفکر در تغییرات رفتاری و عاطفی می‌شود زیرا اگر تحریف‌‌های شناختی مکرر باشند ، به ناراحتی یا اختلالات روانی منتهی می‌شوند . استنباط کردن و نتیجه گیری جزء کارهای مهم انسان هستند . انسانها باید کارهای خود را زیر نظر بگیرند و برای برنامهریزی در زندگی اجتماعی ، عاطفی و شغلی خود احتمال پیامدها را بسنجد . ولی وقتی تحریف‌های شناختی زیاد هستند نمی‌توانند این کارها را درست انجام دهند و دچار اضطراب ، افسردگی و دیگر اختلالات می‌شوند . شناخت درمانگرها تحریف‌های شناختی را می‌یابند و به بیماران خود کمک می‌کنند اشتباهات‌شان را بفهمند و تفکر خویش را عوض کنند ) شارف ، ترجمه فیروزبخت 1387 ). 2 - 2 - 3 - رویکرد شناخت درمانی شناخت‌ درمانی عبارتست از حل منظم و ساخت‌مند مسأله . محدودیت زمانی دارد و به ندرت بیش از 30 جلسه طول می‌کشد . برای هر جلسه دستور کار تهیه می‌شود . بک معتقد است ، درمان‌گر باید با گرمی و خلوص با مراجع همدلی کند . همچنین درمان‌گر باید الگوی اموری باشد که می‌خواهد آموزش دهد ( تاد و سی . بوهارت 1389 ، 438 ). شناخت درمانی ، رواندرمانی نظامداری است که بر پایه نظریه ، آسیب شناسی روانی ، مجموعه‌ای از اصول و فنون درمانی و انبوهی